Doğal halde bulunan, üretilen, herhangi bir işlem sırasında kullanılan veya atıklar da dahil olmak üzere ortaya çıkan, bizzat üretilmiş olup olmadığına ve piyasaya arz olunup olunmadığına bakılmaksızın her türlü element, bileşik veya karışımları ifade eder.(Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik)
Kimyasal risklerin kontrol altında tutulabilmesi için ilk ve en önemli adım; özelliklerinin, çevreye ve insana olan zararlarının bilinmesidir.
Bu sebeple belirli özellikleri dikkate alınarak kimyasallar sınıflandırılmaktadırlar. Kimyasalların fiziksel ve kimyasal özelliklerine, etkilerine ve taşıdıkları risklere göre değişik sınıflandırmalar bulunmaktadır.
Kimyasalların kullanıldığı kaplarda, paketlerde ve ambalajlarında;Üzerlerinde kimyasalların özellikleri yazılı olmalı, kimyasalla ilgili uyarı görsel ve işaretlemeleri kullanılmalı, ayrıca MSDS(malzeme güvenlik bilgi formu) leri de çıkarılmalıdır.
Tehlikeli Kimyasal Riskler: Sağlığa, güvenliğe, çevreye, akut veya kronik zarar ,hasar verebilen kimyasallar olarak da tanımlanabilir. Bu zararlar da üç ana başlık altında toplanabilir:
"Patlayıcı, oksitleyici, çok kolay alevlenir, kolay alevlenir, alevlenir, toksik, çok toksik, zararlı, aşındırıcı, tahriş edici, alerjik, kanserojen, mutajen, üreme için toksik ve çevre için tehlikeli özelliklerden bir veya birkaçına sahip maddeler,
Çalışanların bulundurulma şekli nedeni ile işçilerin sağlık ve güvenliği yönünden risk oluşturabilecek maddeler,
Mesleki maruziyet sınır değeri belirlenmiş maddeler" olarak tanımlamaktadır.
Tehlikeli kimyasal risklerin sembollerini gösteren tablo şu şekildedir;
İşveren, kimyasal maddelerle çalışmalarda, çalışanların bu maddelere maruziyetini önlemek, bunun mümkün olmadığı hallerde en aza indirmek ve çalışanların bu maddelerin tehlikelerinden korunması için gerekli tüm önlemleri almakla yükümlüdür.
İşveren, işyerinde tehlikeli kimyasal risk içerikli madde bulunup bulunmadığını belirlemek ve tehlikeli kimyasal riskli madde bulunması durumunda, çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden olumsuz etkilerini belirlemek üzere, risk değerlendirmesi yapmakla yükümlüdür.
Tehlikeli kimyasal risk içerikli maddelerle çalışmalarda alınması gereken önlemler:
Çalışma ortamında uygun düzenleme ve iş organizasyonu yapılması,
Tehlikeli kimyasal risk içeren maddelerle çalışmaların, teknolojik gelişmelerle uygun yöntemlerle yapılması, uygun makine ve ekipman sağlanması,
Önlemlerin etkinliğini sağlamak üzere yeterli denetim ve gözetimin yapılması,
En az sayıda çalışan ile yapılması,
Üretim alanında, fazla tehlikeli kimyasal riskli maddenin bulundurulmaması,
İşyeri bina ve eklentilerinin her zaman düzenli ve temiz bulundurulması,
İşçilerin kişisel temizlikleri için uygun ve yeterli şartların sağlanması,
Atık ve artıkların en uygun şekilde, kullanılması, taşınması ve depolanması için gerekli düzenlemelerin yapılması.
Belli bir hastalık yada sağlık bakımından olumsuz bir etkilenmeye neden olduğu bilinen tehlikeli kimyasal maddeye maruziyetin söz konusu olduğu, çalışanların özel çalışma şartlarında hastalık veya etkilenmenin ortaya çıkma olasılığının bulunduğu, çalışanlar üzerinde yapılacak tetkiklerin oluşturduğu riskin kabul edilebilir düzeyde olduğu, durumlarda sağlık gözetimi yapılacaktır.
İşçilerin ve çalışan temsilcilerinin bilgilendirilmesi;
• Yaptığı her işte yürütülen faaliyetler, sağlık ve güvenlik riskleri, koruyucu ve önleyici tedbirler hakkında,
• İşyerinde belirtilen ilkyardım, yangınla mücadele ve tahliye işleri için görevlendirilen kişiler hakkında gerekli bilgiler verilecektir. Başka işyerlerinden çalışmak üzere işyerine gelen işçilerin bilgilendirilmesi,
• Söz konusu işçilerin işverenlerine gerekli bilgiler verilecek, işçilerin yaptıkları işlerde karşılaşacakları sağlık ve güvenlik riskleri ile ilgili yeterli bilgi ve talimat almaları sağlanacaktır.
İşveren,tedarikçiden sağlanan malzeme bilgi formları, hakkında bilgi sağlamak ve eğitim vermekle yükümlüdür.
Çalışanlara, tehlikeli kimyasal maddelerle ilgili, bu maddelerin tanınması, sağlık ve güvenlik riskleri, mesleki maruziyet sınır değerleri ve diğer yasal düzenlemeler,kendilerini ve diğer işçileri korumaları için alınması gerekli önlemler ve yapılması gerekli işler hakkında eğitim verilmelidir.
Eğitimler:
• İşe başlanmadan önce,
• Çalışma yeri veya iş değişikliğinde,
• İş ekipmanlarının değişmesi halinde, yapılır.
KİMYASALLARLA İLGİLİ MEVZUAT;
1. Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik : Resmi Gazete 26.12.2003/25328
2. Kanserojen Ve Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik : Resmi Gazete 26.12.2003/25328
3. Asbestle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik : Resmi Gazete 26.12.2003/25328
4. Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Çalışanların Korunması Hakkında Yönetmelik : Resmi Gazete 26.12.2003/25328
5. Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli Ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerlerinde Ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük : Resmi Gazete 24.12.1973/14752
6. Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği : Resmi Gazete 14.03.2005/25755
İŞ GÜVENLİĞİ İLE İLGİLİ TÜM BİLGİLERE AŞAĞIDA Kİ LİNKLERDEN ULAŞABİLİRSİNİZ ;
- İşyeri Ortam Ölçümü ve Ortam Gözetimi
- Tehlike Sınıfları
- Psikososyal Risk Etkenleri
- Biyolojik Risk Etmenleri
- İso 14001 Çevre Yönetim Sistemi
- Ohsas 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği
- Kimyasal Riskler
- Antropometre
- İş Güvenliği Cezaları
- Patlamadan Korunma Dökümanları
- İş Güvenliği Uzmanı
- İş Sağlığı
- Periyodik Kontrol
- Acil Durum Eylem Planı
- Teknik Hizmetler
- Risk Analizi ve Raporlama
- Denetleme
